Mavi Gıda İnovasyonu: Küresel Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Kalıcı Dayanıklılığı Sağlamak İçin Birkaç Adım Gerekli

Bu adımlardan biri de, Cermaq Global CEO’su Steven Rafferty’nin Birleşik Krallık’ın Londra kentinde düzenlenen 2025 Mavi Gıda İnovasyon Zirvesi’nde söylediğine göre, su ürünleri yetiştiriciliğinin ilgili çevresel sorunlara uyum sağlama ve çözüm üretme konusunda reaktif değil proaktif olması gerektiği.

“Somon balığı, besleyici rolünü yerine getirme konusunda büyük bir potansiyele sahip, ancak sektör; çevresel kaygılar, düzenleyici kısıtlamalar ve balık ölümlerinin artması gibi nedenlerle büyümekte zorlandı. Tüm bunlar sürdürülebilirliği ve sektöre olan güveni etkiliyor. Ayrıca iklim değişikliği de yetiştiricilik yapılabilecek alanların sayısını kısıtladı,” dedi Rafferty.

Etkili bir sürdürülebilirlik stratejisinin bu sorunların bir kısmını hafifletebileceğini söyleyen Rafferty’ye, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Okyanus İşleri Küresel Etki Başkanı Erik Giercksky de katılarak, yetiştiricilik sistemlerini iyileştirmek adına Ar-Ge yatırımlarının artırılmasının sektörün sürdürülebilir şekilde büyümeye devam etmesine yardımcı olacağını belirtti.

Giercksky, bu tür yeniliklerin; ileri, sanayileşmiş sektörlerde —örneğin somon yetiştiriciliğinde— kullanılan bilgi, inovasyon ve teknolojik çözümlerin diğer türlere de aktarılmasını mümkün kılacağını söyledi.

“Gıda güvenliği, Birleşmiş Milletler için en acil meselelerden biri. Su ürünleri yetiştiriciliği sektörünün gerçekten büyüyebilmesi için bilgi ve yatırımın yukarıdan aşağıya doğru yayılması gerekiyor,” dedi Giercksky.

Yeni teknolojilerin benimsenmesi ve mevcut teknolojilerin daha verimli kullanılması, akıllı yetiştiricilik stratejisinin bir parçası olarak, somon yetiştiriciliği şirketi Mowi’nin büyümesinde büyük rol oynadı. Bu durumu Mowi’nin Teknoloji ve Sürdürülebilirlikten Sorumlu Başkanı Catarina Martins aktardı.

“2018’den bu yana [Mowi’nin] üretimi yıllık yüzde 6 oranında arttı. Şirket, 2029 yılına kadar yılda 650.000 ton üretim hedefliyor; bu da 40 milyon besleyici öğüne denk geliyor,” dedi Martins.

Aquaculture Stewardship Council (ASC) CEO’su Chris Ninnes, bu öğünleri sağlamanın önemine dikkat çekerek, 2030 yılına kadar dünya nüfusunun beslenmesi için ilave 25 milyon ton deniz ürününe ihtiyaç duyulacağını, bunun yüzde 90’ından fazlasının da su ürünleri yetiştiriciliğinden karşılanacağını belirtti.

“ASC, küresel somon üretiminin yüzde 40’ını sertifikalandırmış durumda, ancak Asya pazarına girilecekse farklı bir yaklaşım gerekli. Asya’da deniz ürünlerinin yüzde 25’inden azı sürdürülebilirliği talep eden pazarlara gidiyor,” dedi Ninnes. “Geri kalan yüzde 75 için teşvik yolları bulmamız gerekiyor ve bu büyük bir zorluk.”

Buna rağmen, Rafferty su ürünleri yetiştiriciliği sektörünün sürdürülebilir olabilmesi için hükümetlerden ve düzenleyici kurumlardan destek alması gerektiğini vurguladı. Özellikle yatırımcılar, bankalar ve müşterilerin farklı miktarlarda bilgi talep etmesiyle birlikte raporlama sürecinin daha karmaşık hale geldiğini söyledi.

Başka bir deyişle, yük sadece su ürünleri yetiştiriciliği sektörüne bırakılmamalı. Mevcut koşullarda, sektöre uygunluk sağlamak hem karmaşık hem de pahalı hale gelebiliyor.

“Somon endüstrisindeki ilk 20 yılımızda her şeyle yeterince iyi ilgilenemedik. Şimdi çok daha iyi durumdayız ama planlama ve düzenlemelerle fazla ileri gidersek, sektör çalıştırılamayacak kadar maliyetli hale gelebilir,” dedi Rafferty.

Sözlerini sürdürürken Rafferty, bugüne kadar kaydedilen ilerlemenin altüst edilmemesi için gelecekteki düzenlemelerin değişmeyeceğine dair güvence verilmesi gerektiğini de belirtti.