Spesifik bir maya ürünü ile Türk somonunun güvenli transferi

Balıkların nihai yetiştirme için Karadeniz'e transferi, Türk Somonu yetiştiriciliği sürecinde çok önemli bir aşamadır. Doğru yönetilemeyen bir transfer süreci büyüme, yemden yararlanma, hasat ağırlığı ve kalitesi üzerinde güçlü kalıcı etkileri olan, ciddi strese ve fiziksel hasarlara neden olabilir. Deniz suyu ağ kafeslerindeki kısa büyüme süreleri göz önüne alındığında, bu durum özellikle Türk somonu için daha fazla önem arz etmektedir. Türk su ürünleri endüstrisi, bu riskleri en aza indirmek ve nakliye sırasında balıkların refahını sağlamak için bir dizi iyi yönetim uygulamaları ve kılavuz oluşturmuştur. Bunlar önlemler arasında, balıkların dayanıklılığını, direncini ve iyileşmesini artırabilen özel maya türevleri gibi doğal beslenme çözümleri; başarılı bir transfer, denize hızlı adaptasyon ve optimum bir üretim sağlamaya yardımcı olmak adına önemli bir yere sahiptir.

Balık transfer sürecinde karşılaşılan zorluklar

Balıkların bir yetiştirme tesisinden diğerine taşınması balıkların sağlığı açısından ciddi riskler barındırır. Balıkların transferi, genellikle taşıma sırasında yeterli su sıcaklığını koruyabilen özel donanımlı kamyonlarla gerçekleşmektedir. Ancak transfer süreci, hayvanlar için fiziksel taşıma, su miktarında azalma, su kalitesindeki değişiklikler ve yeni bir ortama adaptasyon gibi bir dizi stres faktörünü içerir. Bu tür stres faktörlerine maruz kalmak, mikro lezyonlar da dahil olmak üzere doğrudan hasara neden olabileceği gibi, mukozal bariyerleri ve hastalıklara karşı direnci tehlikeye atan immünosupresyona da neden olabilmektedir. Örneğin, stresin bağırsak geçirgenliğini etkileyerek deri mukus salınımında azalmaya, fiziksel ve anti-mikrobiyal özelliklerini kaybetmesine neden olduğu çalışmalarla kanıtlanmıştır. Ayrıca, özellikle karadan açık deniz ağ kafes tesislerine transfer sırasında yem alımı tipik olarak birkaç gün boyunca önemli seviyede azalabilmektedir.

Doğrudan ölümün ötesinde, iyileşmek için yeterince sağlam veya hazırlıklı olmayan balıklar, transfer edildiğinde sekonder hastalıklar, kalıcı morbiditeler ve düşük performans riski yüksektir.

Transfer sürecindeki somonun dayanıklılığını ve sağlamlığını artırmaya yönelik besinsel bir çözüm

Lallemand, bağışıklık modülasyon gücünü artırmaya yönelik özel olarak tasarlanmış çok suşlu bir maya fraksiyonu olan YANG'ı geliştirmiştir. Bilim insanları, bağışıklık reseptörleri üzerindeki sinerjik etkisi sayesinde, YANG'ın geniş ve dengeli bir bağışıklık modülasyonu sağladığını ortaya koymuşlardır (patentli). Bu etki, alabalık, somon, Avrupa levreği ve çipura gibi çeşitli balık türlerinde başarıyla belgelenmiştir. YANG, yangısal fazın daha hızlı bir şekilde çözülmesi ve dokunun yeniden inşasının daha hızlı bir şekilde başlaması yoluyla, deri hasarlarının iyileşmesini kolaylaştırmada ve hızlandırmada gözle görülür faydalar sağlamaktadır. Özellikle transfer döneminde ve zorlu koşullarda (örn. taşıma, yüksek sıcaklık ve enfeksiyon baskısı) ek fayda sağladığı kanıtlanmıştır. Salmonidlerin transfer sürecinde, transferden 2 ila 4 hafta önce ve 2 ila 4 hafta sonra transfer diyetinde 1,0 ila 1,5 kg/T yem oranında YANG kullanılması tavsiye edilir.Reinforcing the first line of defenses

Salmonidlerde YANG ile yapılan çalışmalar, balığın ilk savunma hattı olan deri ve solungaç koruyucu mukus tabakasını güçlendirme kapasitesini göstermiştir.

Balıkların transfer sürecinde maya türevi ürününün deri mukus üretimi üzerindeki etkisini değerlendirmek için gökkuşağı alabalığında (Oncorhynchus mykiss) bir besleme denemesi tasarlandı. Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, YANG'ın olumlu etkisi 4 hafta içinde deri mukus salgısında %65'lik bir artışla gözlenmiştir. İki ay sonra, deri mukus seviyesi YANG grubunda kontrol grubuna kıyasla %27 daha yüksek olarak gözlemlendi (Şekil 1). YANG, hızlı bir iyileşmeyi (4 haftadan az) ve daha yüksek düzeyde deri mukus salınımını teşvik ederek, transfer dönemi boyunca hayvan sağlığının ve performansının korunmasını sağlar. YANG'ın deri mukus salgısı ve antimikrobiyal özellikleri üzerindeki etkisi levrek, çipura ve Atlantik somonu gibi çeşitli balık türlerinde ortaya konmuştur (Leclercq vd.; 2020; Rawling vd., 2017; 2018). Diğer çalışmalar, maya türevi ürünlerinin gökkuşağı alabalığı yavrularının solungaç, deri ve bağırsak bağışıklığı üzerindeki etkilerini belgelemiş (Pontefract ve ark., 2021), özellikle YANG takviyesi ve immün yanıtta yer alan genlerin bağırsak ekspresyonu arasında güçlü bir korelasyon olduğunu göstermiştir (Rawling ve ark., 2019, 2021).

Şekil 1 - YANG ile desteklenen ve desteklenmeyen gökkuşağı alabalığında deri mukus salgısı

Deri yaralarının iyileşmesini hızlandırır

Yapılan iyi uygulamalara ve alınan önlemlere rağmen transfer süreci, Somonlarda kaçınılmaz olarak bir dereceye kadar mukozal sorunlara ve deri hasarına neden olur. Yetişkin zebra balıklarında yapılan bilimsel bir çalışmada, yerleşik bir mekanik deri yarası modeli kullanarak YANG'ın yara iyileşmesi üzerindeki spesifik etkisi incelenmiştir (Edirisinghe ve ark., 2023). Bu çalışmada, dermal yaradan önce sürekli olarak beslenen çok suşlu maya fraksiyonu ürünü olan YANG, yaranın hızlıca iyileşmesini desteklemiştir (Şekil 2). YANG ilavesinin özellikle inflamasyonun daha hızlı çözülmesini sağladığı ve yara yatağında granülasyon dokusu sentezini artırdığı gözlemlenmiştir (histo-patolojik tanı ile belgelenmiştir). YANG tarafından desteklenen hızlı yara iyileşmesi, yara bölgesinde mukozal bağışıklık ve doku rejenerasyonunda rol oynayan bir dizi genin modülasyonu ile ilişkilendirilmiştir.

Şekil 2: Zebra balığı yara iyileşme modeli.

Sol: dermal yara; Sağ: yara iyileşme süreci (dermal yara çapı: 1 mm).

Sonuç

Türk Somonunun transfer süreci, üretim performansını ciddi şekilde düşürebilecek kritik bir adımdır. Besinsel maya türevi YANG'ın iyi transfer uygulamalarının bir parçası olarak rasyona ilave edilmesi, zorlu koşullara maruz kaldığında bağırsak ve deri mukozal bariyerleri üzerinde kanıtlanmış faydaları ile balıkların dayanıklılığını ve direncini desteklemek için etkili bir yöntemdir. Buna ek olarak; deride oluşan yaraların iyileşmesini hızlandırma kapasitesi ile YANG, transfer ve elleçleme sonrasında oluşabilecek yaralanmaların iyileşmesini destekler.